Кітай запаліў "штучнае сонца" амаль на 7 хвілін - гэта новы рэкорд

Кітайскія крыніцы паведамляюць, што эксперыментальны кітайскі тэрмаядзерны рэактар Experimental Advanced Superconducting Tokamak (EAST, токамак HT-7U), размешчаны ў горадзе Хэфэй правінцыі Аньхой, устанавіў новы сусветны рэкорд па працягласці падтрымання высокатэмпературнай плазмы. У адным цыкле рэактар працаваў бесперапынна 403 с, пабіўшы свой папярэдні рэкорд у 101 с.

Нажаль, гэта ўся афіцыйная інфармацыя, якая ёсць аб дадзенай падзеі. Крыніцы не раскрываюць, у якім рэжыме працаваў рэактар і да якой тэмпературы была разагрэтая плазма і, што важна, пра якую плазму ідзе гаворка — пра электронную ці іённую, што таксама прынцыпова.

Калі ўзяць за аснову параўнанне з папярэднім эксперыментам, то размова можа ісці аб разагрэве ў плазме электронаў да тэмпературы 120 млн ℃. Для запуску тэрмаядзернай рэакцыі сінтэзу ў рэактары неабходна разагрэць у плазме не электроны, а іёны — да тэмпературы звыш 100 млн ℃, а яны цяжэй электронаў і на іх разаграванне патрабуецца ці ледзь не ў два разы больш энергіі. Таму да з'яўлення новай інфармацыі будзем лічыць, што EAST устанавіў рэкорд па ўтрыманні на працягу 403 секунд плазмы з тэмпературай электронаў у джгуце на ўзроўні 120 млн ℃.

Раней EAST таксама змог здзівіць эксперыментам з утрыманнем разагрэтай да 70 млн ℃ электроннай плазмы на працягу 17 мін і 36 з (1056 с). Таксама ён змог утрымаць 20с разагрэтую да 160 млн ℃ электронную плазму. Рэкорд па разагрэве іённай плазмы пакуль належыць Паўднёвай Карэі (рэактару KSTAR), які 30с утрымліваў у джгуце плазмы іёны, разагрэтыя да 100 млн ℃.

Што важна, хоць кітайцы не запусцілі ў сябе такі маштабны праект тэрмаядзернага рэактара, як ІТЭР (хоць яны ўдзельнічаюць у ім), у іх ужо ў цэлым гатовы праект 2-ГВт тэрмаядзернай электрастанцыі CFETR (China Fusion Engineering Test Reactor). Электрастанцыя CFETR павінна пачаць працу ў 2035 годзе або каля таго, у той час як аналагічны еўрапейскі праект DEMO ледзь-ледзь наблізіцца да завяршэння праектавання. Тым самым Кітай збіраецца першым у свеце паставіць сабе на службу "штучнае сонца", што вельмі і вельмі амбіцыйна.