Незвычайная турма Пабла Эскабара

У 1980-я гады жыхар калумбійскага горада Мэдэліна Пабла Эміліо Эскабар Гавірыя лічыўся адным з самых заможных жыхароў Зямлі. Гэта было настолькі відавочна для ўсіх, што з 1987-го гэты грамадзянін сем гадоў запар цалкам афіцыйна трапляў у спіс найбагацейшых людзей свету, які складаецца часопісам Forbes. У самым пачатку гэтай «кар'еры» яго багацце ацэньвалася ў $2 млрд, у канцы — перавышала $1 млрд. Але гэтыя ацэнкі вельмі прыблізныя. Паводле іншых звестак, на піку дзейнасці Медэльінскага картэля яго кіраўнік распараджаўся $20 — 30 млрд. Як бы там ні было, доўгі час хаваючыся ад правасуддзя, у 1991-м Эскабар усё ж вымушаны быў добраахвотна здацца, але грошы і ўплыў дазволілі яму дасягнуць пагаднення з урадам аб зусім унікальным адбыванні тэрміна. Магчыма, самы небяспечны злачынец планеты пабудаваў для сябе ўласную турму, якая толькі нагадвала непрыступную крэпасць, а па факце была хутчэй раскошным гатэлем са свабодным рэжымам утрымання. Яе назвалі La Catedral ("Сабор").

На чале Мэдэлінскага картэля

У 1970—1980-я гады Пабла Эскабар, які нарадзіўся ў сям'і фермера і настаўніцы, лічыўся адным з самых адыёзных злачынцаў свету. Пачаўшы з крадзяжоў, крадзяжу аўтамабіляў і рэкету, ён хутка перайшоў да выкраданьня людзей дзеля выкупу, а затым (як заканамерны вынік) і да наркагандлю. Ён адным з першых зразумеў тры важныя рэчы. Па-першае, кліматычныя ўмовы Калумбіі як нельга лепш падыходзяць для вырошчвання кокі. Па-другое, урад краіны, дзе з сярэдзіны 1960-х ішла грамадзянская вайна, не кантралюе значную частку тэрыторыі, што дазваляла арганізаваць вытворчасць какаіну ў прамысловых аб'ёмах. Па-трэцяе, адносна недалёка знаходзяцца Злучаныя Штаты Амерыкі, дзе спажыванне наркотыкаў няўхільна расло.

Арганізаваўшы выдасканаленую лагістыку, у якой выкарыстоўваліся не толькі самалёты, але нават падводныя лодкі, Эскабар пазапаўняў фактычна бяздонны амерыканскі рынак стымулятарам з джунгляў і хутка ператварыўся ў вельмі багатага чалавека. Адначасова ён быў папулістам, які дапамагаў беднякам Медэльіна, але жорсткасць яго была абсалютная. У рэшце рэшт ён развязаў сапраўдную вайну супраць уладаў, не грэбуючы палітычнымі забойствамі і тэрактамі, у якіх гінулі мірныя жыхары, а так сама шантажом і кіднэпінгам.

Самы адшукваны чалавек

Па-сапраўднаму сур'ёзныя праблемы ў Эскабара пачаліся толькі тады, калі адміністрацыя прэзідэнта Рональда Рэйгана актыўна аднавіла шырокамаштабную дзяржаўную кампанію пад назвай "Вайна супраць наркотыкаў". Яна ішла ня толькі на тэрыторыі ЗША. Штаты, выкарыстоўваючы свой уплыў у краінах Лацінскай Амерыкі, разгарнулі барацьбу супраць крыніц паставак какаіну ў краіну. І ў першую чаргу супраць Мэдэлінскага картэля. Доўгі час дзякуючы хабарам і сваёй папулярнасці сярод самых бедных калумбійцаў Эскабару ўдавалася адыходзіць ад аб'яўленага на яго палявання, аднак, нягледзячы на ўсе свае грошы, уплыў і гатоўнасць ісці на злачынствы любой жорсткасці, у доўгай гульні супраць дзяржаўнай машыны выйграць яму было немагчыма.

У дадатак да пошукаў наркабарона далучыліся яго ворагі з канкуруючага картэля Гартуй.

У такіх умовах, фактычна да пачатку 1990-х быўшы загнаным у кут, Эскабар вырашыў пракруціць элегантную, як яму здавалася, схему. З дапамогай дэманстратыўных выкраданняў шэрагу ўплывовых калумбійцаў ён дабіўся адмены яго ўрадам пагаднення аб экстрадыцыі грамадзян Калумбіі ў ЗША, пасля чаго прапанаваў добраахвотна здацца ўладам, але на ўласных умовах. У надзеі, што медэльінец супакоіцца, кіраўніцтва краіны пагадзілася на такі варыянт. Раніцай 19 чэрвеня 1991 года Эскабар сам з'явіўся ва ўпраўленне крымінальнай паліцыі Медэльіна.

Асабістая турма

Зразумела, чалавек, які проста не лічыў грошы (настолькі шмат у яго іх было), не збіраўся сядзець у сапраўднай турме на агульных падставах: яшчэ занадта вялікі быў у яго рэсурс гвалту. Да моманту здачы ўладам у Эскабара ўжо была гатова новая рэзідэнцыя, якую ўрад пагадзіўся лічыць турмой. На гары ў суседняга з Мэдэліным мястэчка Энвігада з'явіўся комплекс, дзе наркабарон пагадзіўся правесці пяць гадоў, якія яму па дамоўленасці з урадам прызначыў суд.

Гэта была сапраўдная крэпасць, абнесеная шматметровымі сценамі з калючым дротам. Вось толькі мэтай гэтых умацаванняў было не прадухіліць уцёкі Эскабара, а, наадварот, абараніць яго ад тады ўжо шматлікіх і вельмі агрэсіўных ворагаў. Мала таго што медэльінцу дазволілі знаходзіцца там са сваімі бліжэйшымі саўдзельнікамі, яму нават дазволілі адбіраць сабе ахоўнікаў. Усе «турэмныя» наглядчыкі былі з ліку людзей, якім Эскабар давяраў, хаця фармальна яны лічыліся супрацоўнікамі калумбійскай пенітэнцыярнай сістэмы.

Клуб «Мядзелін»

Самым скандальным было, зрэшты, іншае. Умовы ўтрымання наркабарона ніяк нельга было назваць суровымі. Самі «вязні» празвалі сваю турму «гатэль „Эскабар“» ці «клуб „Медэльін“», але пазней ён стаў вядомы як «Сабор». Апроч камфортных спальняў і кухні, якая зрабіла б гонар добраму рэстарану, усярэдзіне знаходзіліся спартзала, басейн, джакузі, уласны бар і нават падабенства начнога клуба, дзе Пабла рэгулярна ўладкоўваў вечарынкі з запрошанымі сябрамі і сяброўкамі з Медэльіна. Мог ён і выязджаць за тэрыторыю комплексу, наведваючы сям'ю, якая жыла ў размешчаным унізе, у даліне Мэдэліна хаце. У іншы час ён назіраў за роднымі праз спецыяльны тэлескоп, размаўляючы з імі па тэлефоне.

У такіх «нечалавечых» умовах самы небяспечны злачынец свету правёў больш за год.

Увесь гэты час ён працягваў у штодзённым рэжыме кіраваць сваім картэлем і ягонай злачыннай дзейнасцю. З аднаго боку, яму ўжо не трэба было хавацца ад ворагаў і падасланых канкурэнтамі забойцаў, але з другога — утрыманне ў адносна замкнёнай прасторы ўсё ж адбівалася на яго псіхічным стане. Дайшло да таго, што падчас чарговага канфлікту са сваімі падначаленымі, якія, як палічыў Эскабар, пачалі яго падманваць, тых прывезлі ў «Сабор», дзе наркабарон асабіста ўдзельнічаў у катаваннях і забойствах. Падобнага нахабства ад фармальна зняволенага не пацярпеў нават урад Калумбіі.

У ліпені 1992-га прэзідэнт краіны Сесар Гавірыя загадаў перавесці наркабарона ў звычайную турму ўзмоцненага рэжыму.

Уцёкі

Зразумела, пра гэтае рашэнне прэзідэнта Эскабар адразу ж даведаўся. На такі выпадак у яго быў нарыхтаваны план дзеянняў. Адна са сцен, якія атачалі La Catedral, была спецыяльна зроблена з аслабленага бетону, і яе літаральна можна было зламаць штурхялем нагі, што медэльінец з саўдзельнікамі і зрабіў 22 ліпеня 1992 года, пад покрывам частага на гэтай гары туману растварыўшыся на прасторах Калумбіі.

Зрэшты, для Эскабара гэтыя ўцёкі аказаліся пачаткам канца.

За час няхай і ў камфортным, але зняволенні яго шматлікія канкурэнты, якія заставаліся на волі, набралі сілу, а ўласны картэль рэпрэсіямі супраць сваіх бліжэйшых саўдзельнікаў Эскабар аслабіў сам. Пры гэтым урад ЗША толькі ўмацаваўся ў сваім намеры назаўжды скончыць з наркабаронам. Больш за год той правёў у розных канспіратыўных сховішчах, але ў рэшце рэшт здаў сваё месцазнаходжанне патэлефанаваўшы сям'і. Другога снежня 1993 года медэльінскі дом, дзе ён знаходзіўся, атачыў калумбійскі спецназ. Далей быў штурм, у выніку якога злачынца застрэлілі на даху пры спробе ўцёкаў. Былую ж яго турму, «Сабор», пасля многіх гадоў запусцення манахі бенедыктынскага ордэна ператварылі ў дабрачынны прытулак з мемарыялам ахвяраў картэляў.

«Лепш апынуцца ў калумбійскай магіле, чым у амерыканскай камеры», — любіў паўтараць Пабла Эскабар. Так яно і атрымалася.